Słownik numizmatyczny

 

Będąc początkującym kolekcjonerem warto już na początku poznać najważniejsze terminy numizmatyczne. Słownik pojęć numizmatycznych używanych przez kolekcjonerów i numizmatyków z pewnością pomaga w zrozumieniu specyfiki tej inwestycji. Co więcej, pojęcia numizmatyczne są niezwykle przydatne podczas sprzedaży bądź kupna monet, gdyż to właśnie tego typu specjalistyczne terminy opisują i określają wartość przedmiotu.

Awers

Główna strona monety bądź medalu określana jest pojęciem awers. To właśnie na tej stronie najczęściej znajdują się dane emitenta, jego portret, imię lub herb. We współczesnych monetach awersem nazywana jest strona z godłem państwa. W przypadku banknotów strona główna zawiera zarówno nazwę emitenta, jak również podpisy odpowiedzialnych osób.

Bilon

Stop o bardzo niskiej zawartości srebra nazywana była bilonem. Obecnie tego typu określenie dopasowywane jest do nazw drobnych monet o niskiej wartości.

Brakteat

Popularna w średniowieczu forma denara określana jest jako brakteat. Wytwarzana jest poprzez bicie jednym stemplem na cienkiej blaszce i miękkiej podkładce. Wybity rysunek widoczny jest zarówno w awersie (wypukły), jak również w rewersie (wklęsły). Technika breakteatowa wykorzystywana była z myślą o uzyskaniu jak największej powierzchni, na której można było przedstawić rozbudowane rysunki manifestacyjne.

Denar

Denar to główna rzymska, srebrna moneta, która na przestrzeni wielu lat ulegała dewaluacji, aż w końcu zaczęto wybijać ją z niemal czystej miedzi. Odrodzenie srebrnego denara nastąpiło w efekcie reformy monetarnej Karola Wielkiego, kiedy uznawany był on za podstawową monetę. W Polsce pierwsze denary wybijano za pierwszych Piastów, a ostatnie w latach 1652-1653.

Emisja

Puszczanie w obieg pieniędzy, realizowane na podstawie kursu określonego przez danego emitenta określane jest jako emisja.

Grading

Terminem numizmatycznym grading określa się stan zachowania monety według przyjętej skali, a także oficjalne potwierdzenie jej autentyczności oraz określenie kategorii jej stopnia.

Halerz

Srebrna moneta, której bicie zainicjowano w szwabskim mieście Hall określa się jako halerz. Niewielka powierzchnia monet wymagała minimalistycznych rozwiązań, dlatego stosowano na nich uproszczone motywy ikonograficzne. Pierwszy halerz przedstawiał krzyż i dłoń.

Moneta bulionowa

Moneta bita z metali szlachetnych w celach inwestycyjnych określana jest jako moneta bulionowa. Wartość tego typu przedmiotu przede wszystkim zależy od aktualnych cen kruszców szlachetnych, z których został on wykonany.

Moneta gruba

Monety o wysokim nominale i dużej zawartości kruszcu, takiego jak między innymi w średniowieczu grosz lub w nowożytności talar nazywane są monetami grubymi.

Moneta podwartościowa

Określenie moneta podwartościowa, wskazuje na to, że wartość nominalna danej monety wyraźnie przewyższa cenę jej wytworzenia, na którą składa się przede wszystkim ilość zawartego kruszcu szlachetnego i sposób jej wykonania.

Numizmatyka

Nauka pomocnicza historii badająca monety oraz niemonetarne środki płatnicze jako źródła historyczne nazywana jest numizmatyką. Pojęcia numizmatyczne w potocznym znaczeniu rozumiane są jako zwroty z obszaru kolekcjonerstwa monet i banknotów, wśród których znajdują się również te nie mające charakteru obiegowego (np. monety kolekcjonerskie i próbne lub specimeny).

Otok

Linia biegnąca wzdłuż krawędzi monety, której głównym celem jest zabezpieczenie jej przed nadmiernym ścieraniem się określana jest jako otok. Wyróżniane są dwa typy otoku: liniowy oraz perłowy.

Rant

Boczna strona monet, nazywana zamiennie obrzeżem określana jest jako rant. Krawędź ta może być gładka, karbowana prostopadle lub skośnie, ornamentowa lub napisowa. Motyw zdobniczy jest tłoczony wklęsło lub wypukło.

Relief monety

Poziom wgłębienie, mierzony w stosunku do rantu określany jest jako relief monety. Monety o wysokim reliefie to oznaczenie monet, które powstały poprzez wielokrotne uderzenie matrycy w monetę. Tego typu zabieg charakteryzuje się zwiększoną głębią.

Rewers

Odwrotna strona w stosunku do awersu monety bądź banknotu określana jest jako rewers. Strona ta zazwyczaj zawiera mniej istotne informacje, dlatego też to właśnie tam znajdują się rozmaite motywy ikonograficzne, takie jak np. budowle czy popiersia sławnych ludzi.

Stopa

Mennicza ilość monet konkretnego gatunku, która jest wybijana z określonej jednostki wagowej kruszcu, w słowniku pojęć numizmatycznych określana jest jako stopa. Im większa jest ich ilość, tym wyższa stopa, a monety lżejsze i mniejsza jest ich wartość.

Stopa mennicza

Określenie stopa mennicza odnosi się do ilości wybitych monet z określonej jednostki wagowej wykorzystanego kruszcu.

Znak menniczy

Aby zidentyfikować mincmistrza lub inną jednostkę odpowiedzialną za oznakowanie monetę niezbędny jest znak menniczy, który umieszczany jest na jednej z jej stron. Dodatkowo, tego typu oznaczenie pozwala szybko zidentyfikować samą mennicę lub kolejną emisję w systemie okresowej wymiany pieniądza.